“实有唇齿相须之势”的意思及全诗出处和翻译赏析

nǐ sūn quán dá cáo cāo shū
拟孙权答曹操书

quán bái mèng dé zú xià: rǔ shū kāi shì huò fú, shǐ zhī nèi shā zi bù, wài qín liú bèi yǐ zì xiào.
权白孟德足下：辱书开示祸福，使之内杀子布，外擒刘备以自效。
shū cí qín kuǎn, ruò chū zhì chéng, suī sān chǐ tóng zǐ, yì xiǎo rán zhī lì hài suǒ zài yǐ.
书辞勤款，若出至诚，虽三尺童子，亦晓然知利害所在矣。
rán pū huái gù lòu, gǎn lüè bù.
然仆怀固陋，敢略布。
xī tián héng, qí zhī yí lǔ, hàn gāo zǔ shì lì shēng zhī hàn, qiǎn shǐ hǎi dǎo, wèi héng lái dà zhě wáng, xiǎo zhě hóu, yóu néng yǐ dāo zì jǐng, bù kěn yǐ shēn rǔ yú liú shì.
昔田横，齐之遗虏，汉高祖释郦生之憾，遣使海岛，谓横来大者王，小者侯，犹能以刀自刭，不肯以身辱于刘氏。
hán xìn yǐ quán qí zhī dì, shù shǒu yú hàn, ér bù néng sǐ yú yǒu xià.
韩信以全齐之地，束手于汉，而不能死于牖下。
zì gǔ tóng gōng yī tǐ zhī rén, yīng xióng háo jié zhī shì, shì luàn zé jiè yǐ jiǎn fá, chéng píng zé lǐ bì cāi yí, yǔ qí shòu hán xìn zhī zhū, qǐ ruò sǐ tián héng zhī jié yě zāi! pū xiān jiāng jūn pò lǔ, zāo hàn líng yí, dǒng zhuō jiàn luàn, fén shāo zōng miào, fā jué líng qǐn, gù yī yuán shù yǐ jǔ yì shī, suǒ zhǐ chéng yì xiǎng yìng, tiān xià sī dé dǒng zhuō ér shí zhī bù yàn.
自古同功一体之人，英雄豪杰之士，世乱则藉以剪伐，承平则理必猜疑，与其受韩信之诛，岂若死田横之节也哉！仆先将军破虏，遭汉陵夷，董卓僭乱，焚烧宗庙，发掘陵寝，故依袁术以举义师，所指城邑响应，天下思得董卓而食之不厌。
bù xìng cǐ zhì wèi suì, ér wú lù zǎo shì.
不幸此志未遂，而无禄早世。
xiān xiōng bó fú sì mìng, chí qū fēng dí, zhōu xuán jiāng hàn, qǐ yǒu tā zāi? shàng yǐ xuě tiān zǐ zhī chǐ, xià yǐ bì xiān jiāng jūn zhī zhì ěr.
先兄伯符嗣命，驰驱锋镝，周旋江汉，岂有他哉？上以雪天子之耻，下以毕先将军之志耳。
bù yì yuán shù yì jiàn wèi hào, wū rǔ yì shī, yòu wén zhū jūn gè dào míng zì, bó fú tí piān shī, jìn wú suǒ guī, tuì wú suǒ shǒu, gù zī jiāng dōng wèi zhī yè ěr, bù xìng yǒu jīng kē wǔ yáng zhī biàn.
不意袁术亦僭位号，污辱义师，又闻诸君各盗名字，伯符提偏师，进无所归，退无所守，故资江东为之业耳，不幸有荆轲、舞阳之变。
bù yǐ quán bù xiào, shǐ tǒng bù qǔ, yǐ zú xiān chén zhī zhì.
不以权不肖，使统部曲，以卒先臣之志。
pū shòu yí yǐ lái, wò xīn cháng dǎn, dào rì yuè zhī yú mài, ér tàn gōng míng zhī bù lì, shàng fù xiān chén wèi bào zhī zhōng, xià tiǎn bó fú zhī rén zhī míng.
仆受遗以来，卧薪尝胆，悼日月之逾迈，而叹功名之不立，上负先臣未报之忠，下忝伯符知人之明。
qiě quán xiān shì yǐ dé xiǎn yú wú, quán ruò xiào zhū jūn yǒu fēi cháng zhī zhì, zòng bù méng xiǎn lù, qǐ bù zhuì qí jiā shēng yé? hàn zì huán líng yǐ lái, shàng shī qí dào, zhèng chū duō mén, huàn guān zhī luàn cái xī, dǒng zhuō zhī huò fù xīng, jué sì wèi zhū, yuán liú gē jù, tiān xià suǒ shì, wéi quán yǔ gōng jí liú bèi sān rén ěr.
且权先世以德显于吴，权若效诸君有非常之志，纵不蒙显戮，岂不坠其家声耶？汉自桓、灵以来，上失其道，政出多门，宦官之乱才息，董卓之祸复兴，傕、汜未诛，袁、刘割据，天下所恃，惟权与公及刘备三人耳。
bǐ wén zhuō yǐ jīng ní, tiān zǐ fǎn zhèng, pū yì gōng dāng sǎo chú yú niè, tóng jiǎng wáng shì, shàng zhù tiān zǐ, yǔ zōng miào shè jì zhī líng, tuì shǒu fān guó, wú shī chūn qiū cháo jìn zhī jié.
比闻卓已鲸鲵，天子反正，仆意公当扫除余孽，同奖王室，上助天子，与宗庙社稷之灵，退守藩国，无失春秋朝觐之节。
ér zú xià nǎi yǒu qī gū zhī zhì, wēi xié tiān zǐ, yǐ lìng tiān xià, wàng yǐn lì shǔ, yīn gòu fú mìng, xī xiào wáng mǎng zhī yú, jīn qiè tàn zú xià dǎo fù chē yě.
而足下乃有欺孤之志，威挟天子，以令天下，妄引历数，阴构符命，昔笑王莽之愚，今窃叹足下蹈覆车也。
pū yǔ gōng yǒu hūn yīn zhī jiù, jiā zhī tóng hào xiāng qiú, rán zì wén qiú jiǔ xī, nà jiāo fáng, bù wéi tóng zhì shī wàng, tiān xià shén jí jí yě.
仆与公有婚姻之旧，加之同好相求，然自闻求九锡，纳椒房，不唯同志失望，天下甚籍籍也。
liú bèi zhī bīng suī shǎo, rán pū guān qí wéi rén, xióng cái dà lüè, kuān ér yǒu róng, zhuō yú gōng qǔ, qiǎo yú yù rén, yǒu hàn gāo zǔ zhī yú fēng, fǔ yǐ kǒng míng, wèi kě liàng yě, qiě yǐ zhōng yì bù tì nǎng xī, pū yǐ wéi jīn hǎi nèi suǒ wàng, wéi wǒ èr rén ěr.
刘备之兵虽少，然仆观其为人，雄才大略，宽而有容，拙于攻取，巧于驭人，有汉高祖之余风，辅以孔明，未可量也，且以忠义不替曩昔，仆以为今海内所望，惟我二人耳。
pū zhī yǒu zhāng zhāo, zhèng rú bèi zhī kǒng míng, zuǒ tí yòu qiè, yǐ jiù dà shì, guó zhōng wén wǔ zhī shì, jǐn yǐ wěi zhī, ér jiàn jiào shā zhāo yǔ bèi, pū qǐ bìng kuáng yě zāi.
仆之有张昭，正如备之孔明，左提右挈，以就大事，国中文武之事，尽以委之，而见教杀昭与备，仆岂病狂也哉。
gǔ yàn yǒu zhī:" fǔ chē xiāng yī, chún wáng chǐ hán.
古谚有之：“辅车相依，唇亡齿寒。
" pū yǔ liú bèi, shí yǒu chún chǐ xiāng xū zhī shì.
”仆与刘备，实有唇齿相须之势。
zú xià suǒ yǐ bù néng qǔ wǔ chāng, yòu bù néng dào chéng dū zhě, wú shǔ jiē cún yě.
足下所以不能取武昌，又不能到成都者，吴、蜀皆存也。
jīn shǐ pū qǔ shǔ, shì wú bù dé dú cún yě.
今使仆取蜀，是吴不得独存也。
shǔ wáng, wú yì suí zhī yǐ.
蜀亡，吴亦随之矣。
jìn yǐ chuí jí qū chǎn, jiǎ dào yú yú yǐ fá guó, fū miè guó shì suǒ yǐ qǔ yú, yú yǐ bù zhī, gù jí huò.
晋以垂棘屈产，假道于虞以伐虢，夫灭虢是所以取虞，虞以不知，故及祸。
zú xià yì hé yǐ yì cǐ.
足下意何以异此。
gǔ rén yǒu yán yuē:" bái shǒu rú xīn, qīng gài rú gù".
古人有言曰：“白首如新，倾盖如故”。
yán yǐ shēn tuō rén, bì zé suǒ ān.
言以身托人，必择所安。
mèng dé shì pū, qǐ xī cǐ chǐ cùn zhī tǔ zhě zāi, tè yǐ gōng fēi suǒ tuō gù yě.
孟德视仆，岂惜此尺寸之土者哉，特以公非所托故也。
xún wén ruò yǔ gōng gòng qǐ jiān wēi, yī dàn quàn gōng ràng jiǔ xī, yì biàn hàn, shǐ zú yōu sǐ.
荀文若与公共起艰危，一旦劝公让九锡，意便憾，使卒忧死。
shěn pū yǔ gōng yǒu chì bì zhī xì, suī fù jǐn shì qián hàn, rán qǐ gǎn bì gōng bù shí sī yán hū? jīn rì guī cháo, yī pǐ fū ěr, hé néng wéi zāi.
矧仆与公有赤壁之隙，虽复尽释前憾，然岂敢必公不食斯言乎？今日归朝，一匹夫耳，何能为哉。
zòng gōng bú jiàn hài, jiāo fēng liǎng zhèn zhī jiān, suǒ shā guò dāng, jīn qí fù xiōng zǐ dì, shí zài gōng cè, yuàn chóu duō yǐ, qí néng ān hū? jì bù shù jiǒng hàn wáng, jí jí wèi, yóu xià sān zú zhī lìng, shěn zú xià jì rén zhī guò, wàng rén zhī gōng, bù kěn wàng wén ruò yú jiǔ xī, qí kěn shè pū yú chì bì hū? kǒng wén jǔ yǔ yáng dé zǔ, hǎi nèi qí shì, zú xià shā zhī rú zào lì, qǐ fù yǒu ài yú quán! tiān xià zhī cái zài gōng yòu zhě, jí hài zhī yǐ, yī shī jiāng dōng, qǐ róng fù huǐ yé? gān yán zhòng bì, xìng wù fù zài.
纵公不见害，交锋两阵之间，所杀过当，今其父兄子弟，实在公侧，怨仇多矣，其能安乎？季布数窘汉王，及即位，犹下三族之令，矧足下记人之过，忘人之功，不肯忘文若于九锡，其肯赦仆于赤壁乎？孔文举与杨德祖，海内奇士，足下杀之如皂隶，岂复有爱于权！天下之才在公右者，即害之矣，一失江东，岂容复悔耶？甘言重币，幸勿复再。