“皆足为治”的意思及全诗出处和翻译赏析

qǐ jiào zhèng lù zhì zòu yì jìn yù zhá zi
乞校正陆贽奏议进御札子

chén děng wěi yǐ kōng shū, bèi yuán jiǎng dú.
臣等猥以空疏，备员讲读。
shèng míng tiān zòng, xué wèn rì xīn.
圣明天纵，学问日新。
chén děng cái yǒu xiàn ér dào wú qióng, xīn yù yán ér kǒu bù dǎi, yǐ cǐ zì kuì, mò zhī suǒ wéi.
臣等才有限而道无穷，心欲言而口不逮，以此自愧，莫知所为。
qiè wèi rén chén zhī nà zhōng, pì rú yī zhě zhī yòng yào, yào suī jìn yú yī shǒu, fāng duō chuán yú gǔ rén.
窃谓人臣之纳忠，譬如医者之用药，药虽进于医手，方多传于古人。
ruò yǐ jīng xiào yú shì jiān, bù bì jiē cóng yú jǐ chū.
若已经效于世间，不必皆从于己出。
fú jiàn táng zǎi xiàng lù zhì, cái běn wáng zuǒ, xué wèi dì shī.
伏见唐宰相陆贽，才本王佐，学为帝师。
lùn shēn qiè yú shì qíng, yán bù lí yú dào dé.
论深切于事情，言不离于道德。
zhì rú zǐ fáng ér wén zé guò, biàn rú jiǎ yì ér shù bù shū, shàng yǐ gé jūn xīn zhī fēi, xià yǐ tōng tiān xià zhī zhì.
智如子房而文则过，辩如贾谊而术不疏，上以格君心之非，下以通天下之志。
dàn qí bù xìng, shì bù yù shí.
但其不幸，仕不遇时。
dé zōng yǐ kē kè wèi néng, ér zhì jiàn zhī yǐ zhōng hòu dé zōng yǐ cāi yí wèi shù, ér zhì quàn zhī yǐ tuī chéng dé zōng hǎo yòng bīng, ér zhì yǐ xiāo bīng wèi xiān dé zōng hǎo jù cái, ér zhì yǐ sàn cái wèi jí.
德宗以苛刻为能，而贽谏之以忠厚；德宗以猜疑为术，而贽劝之以推诚；德宗好用兵，而贽以消兵为先；德宗好聚财，而贽以散财为急。
zhì yú yòng rén tīng yán zhī fǎ, zhì biān yù jiāng zhī fāng, zuì jǐ yǐ shōu rén xīn, gǎi guò yǐ yìng tiān dào, qù xiǎo rén yǐ chú mín huàn, xī míng qì yǐ dài yǒu gōng, rú cǐ zhī liú, wèi yì xī shǔ.
至于用人听言之法，治边驭将之方，罪己以收人心，改过以应天道，去小人以除民患，惜名器以待有功，如此之流，未易悉数。
kě wèi jìn kǔ kǒu zhī lè shí, zhēn hài shēn zhī gāo huāng.
可谓进苦口之乐石，针害身之膏肓。
shǐ dé zōng jǐn yòng qí yán, zé zhēn guān kě dé ér fù.
使德宗尽用其言，则贞观可得而复。
chén děng měi tuì zì xī gé, jí sī xiāng gào yán, yǐ bì xià shèng míng, bì xǐ zhì yì lùn.
臣等每退自西阁，即私相告言，以陛下圣明，必喜贽议论。
dàn shǐ shèng xián zhī xiāng qì, jí rú chén zhǔ zhī tóng shí.
但使圣贤之相契，即如臣主之同时。
xī féng táng lùn pō mù zhī xián, zé hàn wén wèi zhī tài xī wèi xiāng tiáo dǒng zhī duì, zé xiào xuān yǐ zhì zhōng xīng.
昔冯唐论颇、牧之贤，则汉文为之太息；魏相条、董之对，则孝宣以致中兴。
ruò bì xià néng zì dé shī, mò ruò jìn qǔ zhū zhì.
若陛下能自得师，莫若近取诸贽。
fū liù jīng sān shǐ, zhū zǐ bǎi jiā, fēi wú kě guān, jiē zú wèi zhì.
夫六经三史，诸子百家，非无可观，皆足为治。
dàn shèng yán yōu yuǎn, mò xué zhī lí, pì rú shān hǎi zhī chóng shēn, nán yǐ yī èr ér tuī zé.
但圣言幽远，末学支离，譬如山海之崇深，难以一二而推择。
rú zhì zhī lùn, kāi juàn liǎo rán.
如贽之论，开卷了然。
jù gǔ jīn zhī jīng yīng, shí zhì luàn zhī guī jiàn.
聚古今之精英，实治乱之龟鉴。
chén děng yù qǔ qí zòu yì, shāo jiā jiào zhèng, shàn xiě jìn chéng.
臣等欲取其奏议，稍加校正，缮写进呈。
yuàn bì xià zhì zhī zuò yú, rú jiàn zhì miàn, fǎn fù shú dú, rú yǔ zhì yán.
愿陛下置之坐隅，如见贽面，反覆熟读，如与贽言。
bì néng fā shèng xìng zhī gāo míng, chéng zhì gōng yú suì yuè.
必能发圣性之高明，成治功于岁月。
chén děng bù shèng qū qū zhī yì, qǔ jìn zhǐ.
臣等不胜区区之意，取进止。